- استاندارد فنی و حرفه ای چیست ؟
- استاندارد شایستگی چیست ؟
- استاندارد شغلی چیست ؟
این سوالات ممکن است همواره ذهن مخاطب را که به دنبال مدرک فنی و حرفه ای است را به خود درگیر کند.
این استانداردها در قالب چهارچوبی مشخص برای ارائه آموزش یا حرفه به صورت سراسری در تمام کشور و سازمان های مرتبط می باشد. این استانداردها شامل چند دسته یا شاخه می شوند که هر کدام ویژگی های مختص به خود را دارند که توسط معاونت برنامه ریزی درسی سازمان فنی و حرفه ای کشور تدوین می شود. برای آشنایی با این خط مشی ها توضیحات آن در ادامه آماده است.
خط مشی معاونت برنامه ریزی درسی
این معاونت در راستای رسالت خود به عنوان متولی تدوین و بازنگری استانداردهای آموزشی سازمان آموزش فنی و حرفه ای کشور برای تمامی حرف و مشاغل، با شعار هر مهارت و هر محصول یک استاندارد آموزشی و با رعایت ارزش های سازمان و التزام کامل به قوانین و مقررات تدوین و بازنگری استانداردهای آموزشی و کسب رضایت مشتری، در راستای سند چشم انداز بیست ساله جمهوری اسلامی ایران و سایر اسناد بالا دستی استراتژی های زیر را دنبال می کند:
- توسعه و تعامل سازنده برون سازمانی و درون سازمانی در تدوین و بازنگری استاندارد های آموزشی
- ارتقاء مهارت در سطوح مختلف جامعه از طریق ارتقاء کیفیت استاندارد های آموزشی موجود
- توانمند سازی و ارتقای کیفی منابع انسانی از طریق ارتقاء کیفیت استاندارد های آموزشی موجود
- ارتقاء کمی و کیفی استانداردهای آموزشی
- نیاز سنجی مداوم استانداردهای آموزش در سطح آمایش سرزمین و اسناد توسعه اشتغال
- شبکه سازی کلیه ذینفعان آموزشی و ادارات و مراکز آموزشی بهمنظور تدوین و بازنگری استانداردهای آموزشی
- مشارکت ذینفعان در تدوین استاندارد های آموزشی مورد نیاز بازار کار
- تدوين استاندارد آموزشي جديد در حوزه مشاغل سبز و سبز نمودن استاندارد های آموزش شغلي موجود در سازمان
- عملیاتی کردن برنامه های دفتر بر اساس سند راهبردی سازمان
- نظارت کلینیکی بر اجرای استاندارد های آموزشی در مراکز آموزشی سازمان
باید این نکته را بیان کرد که این استانداردها با توجه به رشد تکنولوژی و تغییراتی که به مرور زمان در رشته های مختلف بوجود می آیند تصحیح شده و تغییر می کنند.
هر استاندارد فنی و حرفه ای شامل
- عنوان استاندارد
- گروه شغلی
- کدملی آموزش شغل
- تاریخ تدوین استاندارد
- اعضاء کارگروه برنامهریزی درسی
- نام استاندارد آموزش شغل / شايستگي
- شرح استاندارد آموزش شغل / شايستگي
- ويژگيهاي كارآموز ورودي حداقل ميزان تحصيلات | حداقل توانايي جسمي و ذهني |مهارتهاي پيشنياز
- طول دوره آموزش زمان آموزش نظري | زمان آموزش عملي | زمان كارورزي | زمان پروژه
- بودجهبندي ارزشيابي( به درصد ) كتبي : 25%- عملي :65% – اخلاق حرفهاي :10%
- صلاحيتهاي حرفهاي مربيان
- تعريف دقيق استاندارد ( اصطلاحي )
- اصطلاح انگليسي استاندارد ( و اصطلاحات مشابه جهاني )
- مهم ترين استانداردها و رشته هاي مرتبط با اين استاندارد
- این شغل به شایستگی های زیر تبدیل شده است:
- جايگاه استاندارد شغلي از جهت آسيب شناسي و سطح سختي كار الف : جزو مشاغل عادي و كم آسيب | ب : جزو مشاغل نسبتاً سخت | ج : جزو مشاغل سخت و زيان آور
- استاندارد آموزش شغل – شایستگی ها -برگه تحلیل آموزش -برگه استاندارد تجهیزات -برگه استاندارد ابزار -برگه استاندارد مواد – منابع و نرم افزارهای آموزشی – سایر منابع و محتواهای آموزشی
تعاریف داخلی مربوط به استانداردهای فنی و حرفه ای
استاندارد شغل : مشخصات شايستگيها و توانمنديهاي مورد نياز براي عملكرد موثر در محيط كار را گويند در بعضي از موارد استاندارد حرفهاي نيز گفته ميشود.
استاندارد آموزش : نقشهي يادگيري براي رسيدن به شايستگيهاي موجود در استاندارد شغل.
نام يك شغل : به مجموعهاي از وظايف و توانمنديهاي خاص كه از يك شخص در سطح مورد نظر انتظار ميرود اطلاق ميشود.
شرح شغل : بيانيهاي شامل مهمترين عناصر يك شغل از قبيل جايگاه يا عنوان شغل، كارها ارتباط شغل با مشاغل ديگر در يك حوزه شغلي، مسئوليتها، شرايط كاري و استاندارد عملكرد مورد نياز شغل.
طول دوره آموزش : حداقل زمان و جلسات مورد نياز براي رسيدن به يك استاندارد آموزشي.
ويژگي كارآموز ورودي : حداقل شايستگيها و تواناييهايي كه از يك كارآموز در هنگام ورود به دوره آموزش انتظار ميرود.
کارورزی : کارورزی صرفا در مشاغلی است که بعد از آموزش نظری یا همگام با آن آموزش عملی به صورت محدود یا با ماکت صورت میگیرد و ضرورت دارد که در آن مشاغل خاص محیط واقعی برای مدتی تعریف شده تجربه شود.(مانند آموزش یک شایستگی که فرد در محل آموزش به صورت تئوریک با استفاده از عکس میآموزد و ضرورت دارد مدتی در یک مکان واقعی آموزش عملی ببیند و شامل بسیاری از مشاغل نمیگردد.)
ارزشيابي : فرآيند جمعآوري شواهد و قضاوت در مورد آنكه يك شايستگي بدست آمده است يا خير، كه شامل سه بخش عملي، كتبي عملي و اخلاق حرفهاي خواهد بود.
صلاحيت حرفهاي مربيان : حداقل توانمنديهاي آموزشي و حرفهاي كه از مربيان دوره آموزش استاندارد انتظار ميرود.
شايستگي : توانايي انجام كار در محيطها و شرايط گوناگون به طور موثر و كارا برابر استاندارد.
دانش : حداقل مجموعهاي از معلومات نظري و توانمنديهاي ذهني لازم براي رسيدن به يك شايستگي يا توانايي كه ميتواند شامل علوم پايه(رياضي، فيزيك، شيمي، زيست شناسي)، تكنولوژي و زبان فني باشد.
مهارت : حداقل هماهنگي بين ذهن و جسم براي رسيدن به يك توانمندي يا شايستگي. معمولاً به مهارتهاي عملي ارجاع ميشود.
نگرش : مجموعهاي از رفتارهاي عاطفي كه براي شايستگي در يك كار مورد نياز است و شامل مهارتهاي غير فني و اخلاق حرفهاي ميباشد.
ايمني : مواردي است كه عدم يا انجام ندادن صحيح آن موجب بروز حوادث و خطرات در محيط كار ميشود.
توجهات زيست محيطي : ملاحظاتي است كه در هر شغل بايد رعايت و عمل شود كه كمترين آسيب به محيط زيست وارد گردد.